“Album met fijne ‘readtrack’
Een soundtrack bij een roman, er zijn meer mensen op het idee gekomen. Drie jaar geleden publiceerde Jerry Goossens zijn roman Vreeland met een bijgeleverde cd, met speciaal voor het boek geschreven liedjes van onder andere Spinvis en Anne Soldaat. In hetzelfde jaar won Marc Reugebrink de Gouden Uil met Het grote uitstel, met daarbij een liedjeslijst vol rock- en punknummers, die synchroon liep aan zijn verhaal. En in 2009 verscheen Wolfskleren, een roman plus cd van Auke Hulst.
Alleen Hulst componeerde zelf de muziek bij zijn roman. Dat is ook het bijzondere aan Nineve, het romandebuut van singer-songwriter Rick de Gier, die 20 tracks schreef bij zijn verhaal, voor elk hoofdstuk één liedje met dezelfde titel, uitgevoerd door zijn band Ponoka. De cd zit achterin. Dat leken me duidelijke aanwijzingen: voor elk hoofdstuk één liedje. Het probleem was alleen dat ik langzamer las dan de band speelde. Toen het tweede nummer af was, was ik nog lang niet bij het eind van hoofdstuk twee. Gelukkig heeft mijn cd-speler een herhaalfunctie; na twee of drie keer hetzelfde nummer had ik het hoofdstuk uit.
Dit procédé werkt uitstekend. Nineve is een luchtig geschreven roman, op het vederlichte af, maar door de melancholische liedjes op de achtergrond krijgt het verhaal onmiskenbaar een extra lading die naadloos aansluit bij wat je leest. Het thema bij Nineve is dan ook bij uitstek geschikt voor muzikale invulling: hoofdpersoon Daan is een streng evangelisch opgevoede jongen die in Utrecht en later in Canada zijn eigen draai in het leven vindt als: muzikant.
Pretentieloos borduurt Rick de Gier voort op het aloude literaire thema van het ontworstelen aan een beklemmende kerkelijke jeugd, waarbij hij genoeg ruimte laat voor het onuitspreekbare waar zijn hoofdpersoon naar blijft verlangen. De muziek dient hier letterlijk als het antwoord op de dingen die woorden niet kunnen uitdrukken: ‘Soms schoot er een getal door mijn hoofd, een geïnspireerde vonk misschien, waarop ik vol verwachting mijn bijbel opensloeg bij de betreffende pagina en dan las: “Na Ehud kwam Samgar, de zoon van Anat. Hij doodde zeshonderd Filistijnen met een ossenprik.”’
Persoonlijke spiritualiteit als vervanging van religie: De Gier is de eerste niet die in popmuziek vindt wat hij in de kerk miste, maar misschien is hij wel de eerste die deze ervaring op zo’n volledige wijze weet uit te drukken. Nineve is werkelijk ontworpen als combinatie van muziek en proza waarbij de som meer is dan de delen. En De Gier heeft goed begrepen dat dat alleen werkt als je genoeg ruimte in de tekst overlaat waarin de liedjes zich kunnen nestelen. Dat is het meest treffende van zijn Gesammtkunstwerk: het is de muziek, de uitkomst ook van de Werdegang van zijn hoofdpersoon, die beklijft. Alsof je de liedjes al jaren kent. Misschien is Nineve dan ook geen roman met een soundtrack, maar een album met readtrack. Het Woord heeft zijn alleenrecht verloren.” (Ewoud Kieft)
Ja, ik las het al gisteren in de boekenbijlage. Jammer alleen dat de laatste alinea’s niet de eersten zijn.